De twee trainingsdagen, 29 en 30 december

Vanmorgen, 29 december, waren we vroeg wakker. Na het ontbijt werd er om half tien verzameld in de grote bovenzaal van de VT, waar de meeste stafleden al aanwezig waren. Sommigen waren de avond tevoren al gekomen, omdat de reisafstand te groot is om ’s morgens vroeg naar Palamaner te komen. Je moet er wat voor over hebben als je er bij wilt zijn! Een flink aantal uren reizen, eten, matje uitrollen, slapen onder een dekentje en ’s morgens fluitend aan het werk. Een vakbond in Nederland zou er met tranen in de ogen bijstaan, maar hier gelden andere normen. Mensen zijn trots op hun werk, want hebben zinvol werk, tellen geen uren en willen graag aanwezig zijn als er iets nieuws gebeurt.
We startten met krantenslag in de grote groep. Iemand staat in het midden met een krant in de hand, degenen in de kring noemen een naam, de persoon met de krant probeert, voor de genoemde een andere naam genoemd heeft, die een tikje met de krant te geven. Heeft de ander nog geen naam genoemd, dat komt die in de kring, enzovoort. Je moet snel reageren. Het was een spektakel! Iedereen is hier dol op spelletjes, het gelach en gejuich was niet van de lucht. Na dit vrolijke begin werden we serieus en begonnen met de theorie. We vergeleken het Britse schoolsysteem met het oorspronkelijke andere Rijnlandsysteem, waar niet zozeer de inprenting van rijtjes centraal staat als basis, maar de redenering geldt dat opgedane ervaringen geïntegreerd kunnen worden en de totale persoonlijkheid mede gevormd wordt door die ervaringen te hanteren om tot een brede oplossingsstrategie te komen en de beleving in dienst staat van de ontwikkeling. Ik heb die basisredenering hier ingebracht, niet omdat ik het idee had dat we hier iets zouden kunnen veranderen aan de methode van leren, maar wel goede voorbeelden zou kunnen geven om te laten zien dat je ook gebruik zou kunnen maken van de goede kant van een ander concept van denken en handelen. En ja hoor, de raderen begonnen te draaien! Door tijdens deze twee dagen constant praktijkvoorbeelden te geven, die te koppelen aan door ons nieuw geïntroduceerd materiaal en dat weer aan verschillende benaderingswijzen van te onderscheiden categorieën leerlingen, waarvan we behalve een uitgebreide beschrijving van de specifieke kenmerken ook oplossingen boden om er beter mee om te kunnen gaan, werd het plaatje steeds completer. Constant hebben we daarbij iedereen geprikkeld om zelf na te denken, zelf een probleem te analyseren en zelf verschillende oplossingen te bedenken. Voor de analyse van problemen, het bedenken van oplossingen, het invoeren en toetsen aan de praktijk, gevolgd door een evaluatie bracht ik de kwaliteitscirkel van Demig in, maar dan aangepast aan de manier van denken die deze cultuur eigen is. Hier begon het mes weer aan vele kanten te snijden, want dit was ook uitstekend bruikbaar voor het werk in de studycentres voor de huiswerkbegeleiders en voor de begeleiding van de vrouwengroepen. Al werkend kregen we steeds meer inzicht in onze groep cursisten en vielen ook weer van de ene verbazing in de andere. Want hun levenservaring verschilt totaal van de onze, hun opleiding is erg basaal, hun plek in de maatschappij is sterk bepalend, want gekoppeld aan hun eigen kastenloos zijn, waarbij je er dus constant van uit moet gaan dat denken in verschillende dimensies vrijwel onbekend is voor de meesten van hen. Daarbij komt, om het voorzichtig te zeggen, dat met name de jonge vrouwen vaak bijzonder slechte ervaringen hebben opgedaan in hun jeugd. Over hoe het deze dagen in de praktijk toeging, vertelt Piet-Jan, die als bewaker van het proces en vingerfluiter als er geremd moest worden anders kon kijken naar wat er gebeurde.
Hoewel bijna een kwart van de deelnemers met watjes in de oren zat, wat een teken is van verkouden zijn, deed iedereen zeer enthousiast mee. Met name in de meer speelse activiteiten werd er uitbundig gelachen. Het tijdstip van beginnen ligt hier niet zo exact vast als bij ons. Wanneer een redelijk aantal mensen zich verzameld hebben wordt er gestart met ritmisch handgeklap. Dit betekent voor hen die nog buiten staan; “kom, we willen beginnen”. Vorige week hadden we een grote hoeveelheid spelmateriaal op school achtergelaten. Op ons verzoek was het deze dagen in de training aanwezig. We vermoedden namelijk dat het materiaal in dank werd aanvaard en vervolgens in een kast zou verdwijnen. Ik keek mijn ogen uit hoe een jonge moeder moeizaam zoekende was naar de juiste opening voor blokjes hout in zes vormen (vierkant, rond, driehoek etc.). Alle openingen ging ze een voor een langs. Een kind van anderhalf bij ons doet dit moeiteloos. Anderen waren bezig om vanaf een voorbeeldblad met Clics een hondje te bouwen. Zolang het vlak was ging het goed maar zodra het drie dimensionaal werd kwam men er niet meer uit. Ik heb door mijn handen te leggen om de handen van de leerling, in dit geval de manager in Palamaner, al sturend het werkstuk model gegeven. Onze conclusie was dat de medewerkers van de school zelf vroeger nooit met speelgoed hebben gespeeld en daarom ook niet in staat zijn om het op de leerlingen over te brengen. Leuk om te zien is hoe later in de pauze enkele mensen doorgaan en met eigen creaties komen. Dit geeft hoop dat het gebruikt gaat worden. Soms geeft een superkleine aanwijzing een oplossing waar men nog nooit bij stil heeft gestaan. Men gebruikt bijvoorbeeld letterkaartjes om woorden te leren maken. De aanwijzing: zet een streep aan de onderzijde van het kaartje en kinderen met dyslexie zien de correcte schrijfwijze en wat de onder- en bovenkant is.
We merkten tijdens deze twee dagen dat men de omgang met kinderen die hyper zijn als erg lastig ervaart. Op het laatste moment lassen we het onderdeel ADHD in. De praktische aanwijzingen van Leen worden met open monden gevolgd. Wanneer het gebruik van medicatie wordt genoemd valt ook Amitha’s mond open en verteld zij dat ze ADHD nooit als een medisch probleem hebben gezien en daarom ook nog nooit met een arts hebben besproken.
Het waren lange en vermoeiende dagen. De evaluatie was zoals je dat mag verwachten. Iedereen heeft veel geleerd en ziet mogelijkheden deze toe te passen in zijn/ haar praktijk. Onze beloning kwam later in via het meisje dat dagelijks de suiker door mijn koffie roert en fruithapjes voor ons klaarmaakt. Zij is ontzettend lief, stil en bescheiden. Zij kwam bij Amitha en ons aan tafel zitten en vertelde wat ze in de evaluatie niet had durven zeggen. Vooraf had ze niet veel verwacht van deze dagen. Ze hadden eerder een duurbetaalde trainer gehad en die had alleen theorieen besproken waar ze niets aan hadden en dan nu twee buitenlanders???? De directe koppeling van theorie aan praktijk had ze begrepen en iedereen had er wel iets uitgepikt wat ze zelf konden inzetten. Behalve hetgeen wat ze geleerd had was ze ons erg dankbaar voor de aandacht die wij voor hun werk hadden, de waardering die wij uitspraken voor hun inzet en de goede resultaten die ze behalen en dat alles for free. Ze kreeg van Leen een dikke kus.